Ebirungo ebiri mu muzigo Omuganda ebigulungisa mu ddagala ly’oku ttale

ABAKUGU mu by’endiisa bagamba nti, omuzigo gulimu vitamiini njolo eziyamba emibiri gya e okuba n’amaanyi okulwanyisa endwadde, okugonza olususu n’ebinywa ne
byeta bulungi.

1 Dr. Lawrence Buteraba, omukugu mu byendiisa era nga maneja wa House of Health mu kibuga ky’e Kamuli, agamba nti, omuzigo gubaamu amasavu ag’obutonde nga gusiika enva okuva ku nnyama oba nva endiirwa, n’emmere okuli omuceere, amakolooni, obummonde n’endala. 2 Gulimu ebirungo eby’obutonde ebitakosa bulamu, y’ensonga lwaki abantu ab’e bugwanjuba abalina ebiraalo nga bagulya entakera, obuwangaazi bwabwe bukira ab’ebitundu ebirala. 3 Gulimu ebirungo ebiyamba abaana okukula obulungi, okwogiwaza obwongo era y’ensonga lwaki abasawo bakiremerako nti, omwana alina okuyonka emyaka waakiri ebiri kuba amabeere gajjudde omuzigo.

4 Mu buwangwa, omuzigo guva mu mata nga gasuukundiddwa era gulimu Vitamiini eziwerako naddala A ne B n’ebirala nga iron n’ekirungo ekijjanjaba ebiwundu.
GUKOZESEBWA MU KUYUNGA AMAGUMBA AGAMENYESE
Alex Badhikube ow’e Buwaiswa mu Munisipaali y’e Kamuli, agamba nti, omuzigo bagutabula mu ddagala eriyitibwa Kayungamagumba, abayunzi lye bakozesa okuyunga
abamenyese.
Agamba nti, nga gutabuddwa mu kayungamagumba, guyamba ebinywa okweta n’okukendeeza okuzimba n’obulumi. Gunuuna amazzi amacaafu mu mubiri awazimbye, ekiyamba omubiri okuleeta ebirungo ebiyamba abaserikale okuguma, omulwadde n’atereera mangu.

Entunuka bw’ekukwata, kyangu okukumalako ebbanga
ng’ekuluma. Sarah Igoyoola ow’e Kiige-Bugaga mu ggombolola y’e Kagumba
e Kamuli, agamba nti, omuzigo omuganda gukola ebintu bibiri ku ntunuka; okugikonya
n’eteeyongera kuzimba n’okutujja oba okugyanguya n’eyengera era n’eraga omumwa w’eneesalirwa, omulwadde n’afuna ku buweerero.
Lukowe agamba nti, akafumitabagenda n’okakunyira mu muzigo n’osiba olugalo oba akagere kw’ekkutte ng’okozesa akatambaala akayonjo, mu lunaku lumu eba eyabise, bw’eba ey’emputtu ku lunaku olwokubiri eba ekonye teyongera kuzimba.
Omuzigo era guyamba abakyala ab’embuto okumenya, nga bagutabulamu obuwunga bw’essonko ery’oku mutala. Ekirungo ekyo kiyamba okugonza ebinywa
n’amagumba ag’omu kiwato n’okugagaziya okugategeka okuyitamu omwana omukyala
n’atalongoosebwa.
GUYAMBA ABAKYALA AB’EMBUTO OKUMENYA
Waliwo olubuto lwe lwesiba omuntu n’amala ennaku nga tafuluma olwo olubuto ne luzimba ekimalako emirembe. Scovia Monica Nakooli ow’e Dhubula-Atyaime mu ggombolola y’e Magogo e Kamuli, agamba nti, omuzigo omuganda ly’eddagala
kuba guyamba okuseereza olubuto obucaafu ne bufuluma.
Okukukolera obulungi, ddira ekitole ky’omuzigo okisuule mu nva, amatooke oba emmere erimu ssupu olye. Guyamba okugonza emmere
n’eseerera bulungi mu byenda, obudde we buzibira obeera weeyabizza.
BAGUKOZESA N’EBIKOOLA BYA NANDERE OKUKKAKKANYA OBUZIMBU MU BISAMBI
Obuzimbu obukwata mu bisambi omuntu n’abeera ng’alina amayinja muli, Agnes Kyotaabona ow’e Kananage mu munisipaali y’e Kamuli, agamba nti, omuzigo gukozesebwa okutabula mu ddagala lye bayita Nandere okujjanjaba obuzibu buno. Okukukolera obulungi, oddira ebikoola nga bibiri (2) n’obivumbika ku manda agookya ne biwotoka, olwo n’oleeta omuzigo omuganda n’obisiigako oluvannyuma n’osiimuula
omulwadde awamuluma mu biseera ebigere. Amazzi ga nandere bwe geegatta n’omuzigo gavaamu eddagala erife etta mu binywa ne mu magumba, era mu nnaku mbale amayinja gaba gafuuse lugero